-
عناوین مقاله
چرا باید از اینترنت اشیا در حوزه درمان و پزشکی استفاده شود؟
مزیت‌های استفاده از اینترنت اشیا در پزشکی
ابزارهای اینترنت اشیا در حوزه سلامت دیجیتال
- دستگاه نظارت بر بیمار از راه دور
- دستگاه کنترل قند خون هوشمند (CGM)
- حسگرهای «قابل هضم»
- مانیتور آسم ADAMM
- مانیتور ضربان قلب
- دستگاه بررسی خلق و خو و افسردگی
اینترنت اشیا با چه روش‌هایی از اطلاعات بیماران محافظت می‌کند؟
نبود امکانات کافی برای بیماران، مثل کمبود نیروی متخصص و کمبود تخت خالی در بیمارستان‌ها، همیشه از چالش‌های حوزه پزشکی بوده است.
به همین دلیل اینترنت اشیا و تکنولوژی‌های پزشکی، می‌توانند در زمان افزایش بیماری‌های مزمن و فراگیری اپیدمی‌ها (مثل کرونا) از فشار کادر درمان کم کنند و شرایط بهتری را هم برای بهبود بیماران فراهم کنند.
در مطالب قبل، در مورد اینترنت اشیا و سلامت دیجیتال صحبت کردیم. اما در این مطلب، به این سوال که «چرا باید از اینترنت اشیا در حوزه درمان و پزشکی استفاده شود؟»، جواب می‌دهیم و شما را با تجهیزات کاربردی و هوشمند حوزه پزشکی آشنا می‌کنیم.
چرا باید از اینترنت اشیا در حوزه درمان و پزشکی استفاده شود؟
یکی از چالش‌های حوزه درمان و پزشکی، مراقبت از بیمارانی است که باید وضعیت جسمی آنها روزانه کنترل و بررسی شود. این بررسی‌ها به صرف زمان، هزینه و تخصص نیاز دارد و همین مسئله، روند درمان بیماران را طولانی و با چالش رو به رو می‌کند.
یعنی اگر کادر درمان بخواهند بیماران را برای بررسی روزانه وضعیت جسمی در بیمارستان نگه دارند، تخت‌های بیمارستان‌ها از بیمارانی پر میشود که به طور کلی سلامت هستند اما نیاز به بررسی روزانه علائم جسمی مثل فشار و قند خون دارند.
از طرف دیگر، مرخص کردن این بیمارها از بیمارستان، ممکن است خطراتی مثل سکته و برگشت علائم بیماری را برای آنها به همراه داشته باشد.
به همین دلیل اینترنت اشیا برای حل چالش مراقبت از بیماران، وارد حوزه درمان و پزشکی شده است تا با فراهم کردن امکانات بهتر، روند درمان را راحت‌تر کند.
مزیت‌های استفاده از اینترنت اشیا در پزشکی
- راحتی بیمار و مصرف درست دارو: در بیشتر مواقع، بیماران بعد از مرخص شدن از بیمارستان، توصیه‌های پزشک را نادیده می‌گیرند و یا زمان و میزان مصرف داروی خود را فراموش می‌کنند.
اینترنت اشیا در این بخش با:
- دستگاه‌ها و اپلیکیشن‌هایی برای یادآوری زمان،میزان مصرف دارو و توصیه‌های پزشکی برای بیمار
- و با ارسال گزارشات دارویی و درمانی بیمار برای پزشک
کنترل وضعیت سلامتی بیماران را ساده‌تر می‌کند.
- سریع‌تر مرخص شدن از بیمارستان: بیشتر بیمارستان‌ها، حتی در روزهای معمولی هم نیرو و تجهیزات کافی برای خدمات رسانی به همه بیماران را ندارند و این مسئله در زمان اپیدمی‌هایی مثل کرونا بیشتر به چشم می‌آید.
اینترنت اشیا به کمک ابزارهای مراقبت از راه دور و اپلیکیشن‌های درمانی، امکاناتی را در اختیار بیماران و کادر پزشکی می‌گذارد که فرآیند مرخص شدن بیماران را سریع‌تر می‌کند. آنها می‌توانند در خانه و با نظارت پزشک از راه دور، مراقب خود باشند.
کاهش هزینه‌ها: اینترنت اشیا در حوزه پزشکی با:
- کوتاه کردن زمان بستری در بیمارستان
- کمتر کردن تعداد دفعات مراجعه به پزشک
- کمتر کردن نیاز بیمار به پرستار یا پزشکی که روزانه علائم جسمی او را بررسی کند
هزینه‌های درمان را به اندازه قابل توجهی کاهش می‌دهد.
ابزارهای اینترنت اشیا در حوزه سلامت دیجیتال
دستگاه نظارت بر بیمار از راه دور
استفاده اصلی این دستگاه برای بیمارانی است که در مراکز درمان حضور ندارند و در خانه تحت مراقبت هستند. کاربردهای جالب و مهم این دستگاه عبارت است از اینکه:
- این دستگاه روزانه ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن را اندازه گیری می‌کند و این اطلاعات را برای مرکز درمانی مورد نظر می‌فرستد.
- این اطلاعات در جدولی ثبت میشود و پزشک معالج با تنظیم هشدار برای هربخش، در صورت تغییر در روند معمول این اطلاعات، روی موبایل یا کامپیوتر خود پیام هشدار دریافت می‌کند.
مثلا وقتی دستگاه، ضربان قلب بالایی را از بیمار ثبت کند، به موبایل یا کامپیوتر پزشک یا مرکز درمان، هشدار می‌دهد تا سریع مراقبت‌های لازم برای بیمار را انجام دهند.
دستگاه کنترل قند خون هوشمند (CGM)
آمار بالای مبتلایان به دیابت در ایران و جهان باعث شده تا تکنولوژی‌های مربوط به این بیماری، پیشرفت زیادی داشته باشند.
دستگاه کنترل قند هوشمند، وسیله‌ای کاربردی برای مبتلایان به دیابت است که می‌توان روزانه، سطح انسولین و قند را به وسیله آن چک کرد.
- این دستگاه در واقع یک برچسب کوچک است که به شکم یا بازو می‌چسبد و بعد میزان انسولین و قند خون را به موبایل شخص مبتلا به دیابت می‌فرستد.
- این دستگاه‌ها روی سیستم عامل‌های اندروید و iOS کار می‌کنند.
- با انجام تنظیمات درست، می‌توان گزارش روزانه سطح انسولین و قند خون را به موبایل فردی که باید از این وضعیت مطلع باشد، فرستاد. این قابلیت به خانواده‌هایی که کودکان مبتلا به دیابت دارند یا کسانی که از سالمندان دیابتی نگهداری می‌کنند، کمک بسیار زیادی می‌کند.
حسگرهای «قابل هضم»
نکته مهم در بیماری‌هایی مثل دیابت و فشارخون و یا بیماری‌های عصبی، مصرف به موقع دارو است. چون در خیلی از این بیماری‌ها، اگر دارو درست و در زمان مناسب مصرف نشود، می‌تواند خطر جدی برای بیمار داشته باشد. به همین دلیل اینترنت اشیا به کمک حسگرهای قابل هضم، این چالش را تا حدی برای بیماران و کادر درمان، برطرف کرده است.
چطور؟
به این صورت که، این حسگرها درون قرص‌ها کار گذاشته می‌شوند و با ورود قرص به معده و حل شدن آن در معده، اطلاعات زمان و مقدار مصرف دارو را به موبایل بیمار یا کادر درمان می‌فرستند.
این حسگرها در کنار کمکی که به بیماران می‌کنند، به پزشکان هم کمک می‌کنند تا نمودار و گزارش درست و دقیقی از زمان مصرف داروها و دوزهای مصرف شده، داشته باشند و روند درمان را بهتر پیش ببرند.
مانیتور آسم ADAMM
مانیتور آسم، یک وسیله هوشمند پوشیدنی برای کنترل سطح اکسیژن خون است. این وسیله که مثل یک برچسب به بدن وصل میشود:
- سطح اکسیژن خون را اندازه گیری می‌کند.
- به بیماران مبتلا به آسم یا مننژیت، کمک می‌کند تا پیش از اتفاق افتادن حمله تنفسی از آن باخبر شوند.
- این دستگاه به محض تشخیص کاهش سطح اکسیژن خون، این تغییر را با لرزش دستگاه به شخص مبتلا به آسم اطلاع می‌دهد و در صورتی که تنظیمات لازم بر روی آن انجام شده باشد، می‌تواند به شخصی که از بیمار مراقبت می‌کند هم پیام بفرستد.
مانیتور ضربان قلب
ضربان قلب نرمال در بیمارانی که مشکل قلبی دارند، یکی از مواردی است که باید دائم توسط پزشک کنترل شود.
به همین دلیل، یکی از چالش‌های مراکز درمانی برای بیمارانی که مشکل قلبی دارند، بررسی دائمی ضربان قلب آن‌هاست. چون این کار باید به وسیله دستگاه‌هایی انجام شود که با سیم، به بدن بیمار وصل می‌شوند و حرکت را برای بیمار سخت می‌کنند. از طرفی با دستگاه‌های بی سیم که به صورت دستی استفاده می‌شوند، نمی‌توان دائم ضربان قلب را بررسی کرد.
اینترنت اشیا در حوزه پزشکی و درمان، این چالش را با دستگاه‌هایی کوچک و بدون سیم، برطرف کرده است. روش عملکرد این دستگاه‌ها به این صورت است که:
- با برچسب‌های کوچک و بدون سیم به بدن بیمار وصل می‌شوند.
- ضربان قلب بیمار را به طور دائم بررسی می‌کنند.
- در صورت تشخیص کوچک‌ترین تغییر در ضربان قلب، آن را به مرکز درمانی یا پزشک اطلاع می‌دهند.
دستگاه بررسی خلق و خو و افسردگی
بررسی و جمع آوری اطلاعات در مورد خلق و خوی افراد، کار سختی است. چون:
- بیشتر افراد در مورد حالات روحی خود اطلاعات درست و دقیقی ارائه نمی‌دهند.
- پزشک برای بررسی خلق و خوی شخص، همیشه به او دسترسی ندارد.
- حال روحی و خلق و خو در بیشتر افراد، روزانه تغییر می‌کند.
به همین دلیل بررسی حالت‌های روحی و میزان افسردگی برای روانپزشک‌ها، چالش برانگیز است. اما اینترنت اشیا با فراهم کردن دستگاه‌هایی برای بررسی خلق و خو و میزان افسردگی، این چالش را تا حدی برای افراد و پزشکان حل کرده است.
دستگاه‌های بررسی خلق و خو و افسردگی، با جمع آوری اطلاعاتی مثل:
- فشار خون
- ضربان قلب
- بررسی حرکات چشم و..
حالت روحی شخص را تشخیص می‌دهد. مثلا اگر ضربان قلب بالا برود و حرکات چشم سریع و نامنظم باشد، دستگاه تشخیص می‌دهد که فرد دچار اضطراب است.
درست است که معیارهای فیزیکی همیشه نمی‌توانند نشانه دقیقی از اختلالات روحی باشند اما باید توجه داشت که ارزیابی‌هایی که با پرسش و پاسخ از بیمار صورت می‌گیرند هم، می‌توانند همین مشکل را داشته باشند.
با این حساب، پیشرفت تکنولوژی و ورود اینترنت به عرصه درمان و پزشکی توانسته روند معالجه را برای بیماران و پزشکان، سریع‌تر و راحت تر کند.
اما چالشی که وجود دارد این است که با استفاده از تجهیزات اینترنت اشیا، اطلاعات بیمار تا چه اندازه امنیت دارد؟
اینترنت اشیا با چه روش‌هایی از اطلاعات بیماران محافظت می‌کند؟
اینترنت اشیا به همان اندازه‌ای که به بیماران و کادر درمان کمک می‌کند، اگر اطلاعات ورودی آن به درستی رمزگذاری و محافظت نشود، می‌تواند خطر سرقت اطلاعات بیمار و بیمارستان را به همراه داشته باشد.
به همین دلیل با روش‌های زیر، می‌توان با امنیت بالا از این تکنولوژی استفاده کرد:
- رمزگذاری اطلاعات ورودی به سیستم: لازم است که اطلاعاتی که از بیمار وارد سیستم درمان میشود به طور کامل، دقیق و حرفه‌ای رمزگذاری شوند.
- توسعه سخت افزار و نرم افزار: تکنولوژی دائم در حال پیشرفت است، به همین دلیل باید سخت افزار و نرم افزاری که در ابزارهای اینترنتی حوزه سلامت به کار برده میشود، در به روزترین حالت خود باشند و همراه با آخرین به روز رسانی‌ها، آپدیت شوند.
- از رده خارج کردن دستگاه‌های قدیمی: بعضی از ابزارهای اینترنتی حوزه درمان، با پیشرفت تکنولوژی و ورود نسخه بهتر آنها به بازار، از رده خارج می‌شوند.
نکته:این دستگاه‌ها باید به درستی از بین بروند تا اطلاعات آنها به سرقت نرود.
با روند رو به رشد تکنولوژی، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در سال‌های آینده، دستگاه‌های بیشتر و پیشرفته‌تری به کمک حوزه درمان و پزشکی بیایند.
در ایران هم استفاده از دستگاه‌های کنترل قند خون هوشمند و اپلیکیشن‌های درمانی برای مراقبت‌های از راه دور و ویزیت‌های آنلاین در حال افزایش هستند. البته توسعه و پیشرفت شبکه 5G و اینترنت اشیا در ایران، به زودی حوزه پزشکی ما را با تغییرات خوب و مهمی روبرو می‌کند.
به نظر شما جالب‌ترین کاربرد اینترنت اشیا در حوزه پزشکی چیست؟ علاوه بر این، فکر میکنید ساخته شدن چه دستگاهی بتواند، چالش‌های بیشتری را در حوزه درمان حل کند؟
