شهر هوشمند چیست؟ معرفی ۶ شهر هوشمند جهان

در مورد شهرهای هوشمند، چیزهای زیادی شنیده می‌شود، اما دقیقا شهر هوشمند چیست؟  و چه چیزی آن را از یک شهر معمولی متفاوت می کند؟

به طور کلی، شهر هوشمند، شهری است که «برای ارائه خدمات و حل مشکلات شهر از تکنولوژی استفاده می کند» و حمل و نقل، دسترسی و خدمات اجتماعی در آن بهبود پیدا می‌کند.

پس هوشمندسازی شهرها، راه حلی برای چالش‌هایی است که با زیاد شدن جمعیت شهرها اتفاق می‌افتد، چالش‌هایی مثل:

• آلودگی هوا
• جمع کردن زباله‌ها از سطح شهر
• تمیز کردن خیابان‌ها
• ترافیک شهری
• مشکلات در حمل و نقل عمومی
• مشکلاتی در زمینه خدمات اجتماعی، رفاهی و درمانی

که پیشرفت تکنولوژی در زمینه اینترنت اشیا، می‌تواند به حل این چالش‌ها و مدیریت بهتر شهرها کمک کند.

البته هوشمند کردن شهرها در نگاه اول، به سرمایه زیادی نیاز دارد؛ اما در طولانی مدت، خدمات الکترونیک، هم برای ساکنین شهرها و هم برای دولت‌ها سودآور است.

در این مطلب متوجه می‌شوید که «چرا به شهرهای هوشمند نیاز داریم» و «شهرهای هوشمند با چه تکنولوژی‌هایی خدمات الکترونیک را برای شهروندان فراهم می‌کنند؟»

چرا به شهرهای هوشمند نیاز داریم؟

شهرهای هوشمند به «شهروندان» کمک می کنند تا رفاه بیشتری داشته باشند، چون:

• با انجام سریع کارها، در زمان صرفه جویی می کنند.
• با کم کردن نیروی کار و بهینه سازی منابع، هزینه ها را کاهش می دهند.
• و با استفاده درست از منابع انرژی و کاهش آلودگی‌ها، از محیط زیست مراقبت می کنند.

شهرهای هوشمند به «دولت ها» برای مدیریت بهتر شهر کمک می کنند تا:

• درست و بهینه از فضاهای شهری استفاده کنند.
• منابع انرژی را حفظ کنند.
• برنامه‌های توسعه پایدار را اجرا کنند.

در واقع، هوشمندسازی شهرها، بهترین راه برای بالا بردن ظرفیت و قابلیت شهرها با افزایش جمعیت است.

شهرهای هوشمند چگونه کار می‌کنند؟

شهرهای هوشمند برای بالا بردن کیفیت زندگی شهروندان و کمک به اقتصاد شهر، در ۴ مرحله توسعه پیدا می کنند:

• جمع‌آوری داده‌ها: حسگرهای هوشمندی که در سطح شهر گذاشته شده‌اند، اطلاعات شهر را جمع آوری می‌کنند.
• تجزیه و تحلیل داده‌ها: داده‌های جمع آوری شده توسط حسگرهای هوشمند، به وسیله هوش مصنوعی ارزیابی و طبقه بندی می‌شوند.
• ارتباطات: داده‌های تحلیل و طبقه بندی شده برای بررسی‌های بیشتر و تصمیم‌گیری، برای مسئولان شهر هوشمند فرستاده می‌شود.
• اقدام: مسئولان شهری، از بررسی داده‌های طبقه بندی شده، برای «برنامه ریزی»، «بهینه سازی عملیات‌های شهری» و «بالا بردن کیفیت زندگی شهروندان» استفاده می‌کنند.

در شهرهای هوشمند چه تکنولوژی‌هایی وجود دارد؟

هر شهر پرجمعیت، برای تبدیل شدن به یک شهر هوشمند و حل چالش های خود، به تکنولوژی‌هایی نیاز دارد. در این قسمت سعی کردیم لیستی از تکنولوژی‌های پایه‌ای که در بیشتر شهرهای هوشمند وجود دارد، تهیه کنیم:

• فناوری اطلاعات و ارتباطات: در شهرهای هوشمند، فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته است و امکان ارتباطی سریع و آسان بین دولت و شهروندان وجود دارد. یعنی شهروندان می‌توانند نیازهای خود را به گوش مسئولان و دولت برسانند و دولت هم با بررسی و تجزیه و تحلیل این نیازها، آن‌ها را رفع کند.

• هوش مصنوعی: شهرهای هوشمند با حجم زیادی از اطلاعات رو به روهستند که برای تجزیه و تحلیل بهتر این اطلاعات، از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. مثلا فناوری هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل داده‌های مصرف برق، مناطق پرمصرف شهری را شناسایی کند و راه حل‌هایی را برای بهینه شدن مصرف برق در اختیار دولت‌ها و شهروندان قرار دهد.

• نسل پنجم یا 5G: هرچه پهنای باند اینترنت بیشتر و سرعت آن بالاتر باشد، خدمات هوشمند کیفیت بیشتری خواهند داشت. به همین دلیل است که شهرهای هوشمند، خود را به فناوری نسل پنجم مجهز می‌کنند.

• اپلیکیشن پارکینگ: شهرهای هوشمند، مجهز به اپلیکیشن پارکینگ هستند تا با نشان دادن فضای پارک خالی در منطقه مورد نیاز هر فرد، به شهروندان در حفظ زمان و انرژیشان کمک کنند.
• اپلیکیشن راهنمای شهری: شهروندان یک شهر هوشمنداز اپلیکیشنی استفاده می کنند که در آن، اطلاعات مربوط به موزه‌ها، گالری‌های هنری، رستوران‌ها، مراکز خرید، نقشه شهر و ساعت‌های پر ترافیک نشان داده می‌شود.

• اینترنت رایگان: اینترنت رایگان در فضاهای عمومی مثل ایستگاه مترو، ایستگاه اتوبوس، پارک‌ها و… از جمله خدماتی است که شهرهای هوشمند برای شهروندان خود فراهم می کنند.

• حمل و نقل عمومی پیشرفته : در شهرهای هوشمند برای بالا بردن سرعت حمل و نقل و صرفه جویی در زمان شهروندان، از حمل و نقل عمومی پرسرعت، مثل قطارهای سریع السیر یا اتوبوس‌های تندرو استفاده می‌شود.

• پنل‌های خورشیدی: حفظ منابع انرژی یکی از اهداف هوشمندسازی شهرهاست. برای این کار، شهرهای هوشمند از پشت بام ساختمان‌ها برای به کارگیری پنل‌های خورشیدی استفاده می‌کنند.

• دوچرخه رایگان: برای جلوگیری از ترافیک و آلودگی هوا، شهرهای هوشمند به شهروندان دوچرخه‌های مجهز به GPS و اپلیکیشنی برای رزرو راحت‌ آن، ارائه می‌دهند.

• سیستم پرداخت آنلاین: در دسترس قرار دادن اپلیکیشنی برای پرداخت آنلاین هزینه‌های خدمات شهری، مثل بلیط اتوبوس، سینما، موزه و… یکی دیگر از راه‌هایی است که شهرهای هوشمند به وسیله آن به رفاه شهروندان کمک می‌کنند.

امنیت در شهرهای هوشمند

اینترنت اشیا و هوش مصنوعی، به امنیت بیشتر شهرها کمک می کنند. مثلا دوربین‌های مداربسته یا سیستم روشنایی هوشمند، میزان دزدی و جرم و جنایت را در خیابان‌ها کم می کند و با به کارگیری هوش مصنوعی در وسایل حمل و نقل عمومی، آمار تصادفات کم می شود. اما همزمان با هوشمندسازی خدمات شهری و افزایش امنیت شهر، چالش‌های امنیتی هم ممکن است به وجود بیاید.

چالش‌هایی مثل:

• سرقت اطلاعات محرمانه و شخصی توسط هکرها و دزدهای سایبری
• شرایط آب و هوایی مثل طوفان یا باران‌های شدید که می‌تواند در عملکرد خدمات هوشمند شهری مشکل ایجاد کند.

اما سوال اینجاست که چطور می‌توان از این اتفاقات جلوگیری کرد؟

• استفاده از شرکت‌های معتبر و قدرتمند در زمینه امنیت شبکه که بتوانند نقص‌های موجود در سیستم‌های هوشمند شهری را شناسایی و برطرف کنند.
• استفاده از رمزگذاری‌های پیشرفته اطلاعات، که با استفاده از آن ها، اطلاعات کاربران در اختیار هکرها و سارقین اینترنتی قرار نمی‌گیرد.
• استفاده از یک تیم متخصص که با نظارت مداوم بر موضوعات امنیتی، بتوانند مشکلات را به سرعت پیگیری و حل کنند.
• قبل از به‌کارگیری و استفاده از سیستم‌های جدید در مقیاس بزرگ، باید عملکرد سیستم در مدل‌های کوچک تست و ارزیابی شود. این کار کمک می‌کند تا نقاط ضعف سیستم شناسایی و برطرف شود.

این اقدامات می‎‌تواند به محافظت از شهرهای هوشمند کمک کند و اعضای شهرهای هوشمند مثل: دولت، شرکت‌ها، ارائه دهندگان نرم افزار، سازندگان دستگاه‌ها، مهندسان IT، ارائه دهندگان خدمات شبکه و… باید با هم همکاری کنند تا در کنار در دسترس قرار دادن اطلاعات و ابزار مورد نیاز برای تبادل اطلاعات، از حریم شخصی و محرمانه شهروندان خود محافظت کنند.

۶ مثال جذاب از شهر های هوشمند در جهان

در ادامه برای آشنایی بیشتر شما با شهرهای هوشمند، چند شهر هوشمند جهان، امکانات و تکنولوژی‌های استفاده شده در آن‌ها را باهم بررسی می‌کنیم.

۱-شهر سئول در کره جنوبی

سئول پایتخت و بزرگ‌ترین شهر کره جنوبی است که خدمات هوشمند زیادی را برای شهروندان خود فراهم کرده است:

• استفاده از هیدروژن، به عنوان یک سوخت با درصد کربن کم، در سیستم‌های گرمایشی و حمل و نقل عمومی.
• استفاده از هوش مصنوعی و فناوری اطلاعات برای مدیریت ترافیک شهری.
• کمک به کاهش دمای هوا با کاشت درختان و گیاهان روی پشت بام ساختمان‌ها.
• استفاده از سیستم تصفیه فاضلاب هوشمند و کمک به کاهش مصرف آب.
• استفاده از دوربین‌های مداربسته هوشمند در تمام بخش‌های شهر برای حفظ امنیت شهروندان.

۲-شهر نیویورک در آمریکا

• اداره حمل و نقل شهر نیویورک با استفاده از هوشمندسازی سیستم حمل و نقل، توانسته زمان مورد نیاز برای جا به جایی با وسایل نقلیه عمومی در مرکز این شهر را کم کند.
• معاون فناوری شهردار نیویورک، با اجرای طرحی با اسم «چالش‌های نیویورک» از ایده پردازان، کارآفرینان و متخصصان فناوری دعوت می‌کند تا با ارائه طرح‌ و دانش خود به هوشمندسازی شهرها کمک کنند.
• “LinkNYC” نام دستگاه‌هایی در سطح شهر نیویورک است که به شهروندان خدماتی مثل اینترنت پرسرعت، تماس تلفنی رایگان، شارژ تلفن همراه، نقشه شهر و … را ارائه می‌دهد.
• در نیویورک برای صدور قبض آب، دستگاه‌های کوچکی روی کنتورهای آب کار گذاشته می‌شود که در زمان مقرر مقدار آب مصرفی را از روی کنتور خوانده و به یک سیستم صدور صورتحساب هوشمند ارسال می‌کنند.

۳-شهر چنای در هند

چنای که با داشتن ۸ میلیون جمعیت، با چالش‌های زیادی در زمینه حمل و نقل و توسعه پایدار رو به رو است اما توانسته این چالش‌ها را با راهکارهای هوشمند زیر مدیریت کند:

• با ارائه دوچرخه‌هایی متصل به GPS و با امکان رزرو اینترنتی، مردم را تشویق به استفاده از دوچرخه به جای ماشین شخصی کرده است و توانسته ترافیک شهری و آلودگی هوا را کاهش دهد.
• با ساختن بزرگ‌ترین سیستم مدیریت پارکینگ در هند، به شهروندان کمک کرده است تا با استفاده از اپلیکیشنی روی موبایل خود، پارکینگ‌های شهری که ظرفیت خالی دارند را پیدا کنند. این اپلیکیشن، امکان رزرو پارکینگ را نیز برای شهروندان فراهم کرده است.
• با مجهز کردن کلاس‌های درسی خود به اینترنت و سیستم عامل‌های مورد نیاز، خدمات آموزش آنلاین را برای شهروندان خود فراهم کرده است.

۴-شهر بوئنوس آیرس در آرژانتین

این شهر در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی در زمینه هوشمندسازی شهری داشته است.

• با دیجیتالی کردن همه‌ی اسناد، مدارک و پرونده‌ها درسازمان‌های دولتی، استفاده از کاغذ به حداقل رسیده است و دسترسی شهروندان و مسئولین به مدارک و پرونده‌ها آسان شده است.
• با ساختن اپلیکیشنی به نام “Digital Citizen”، امکان دسترسی به خدمات شهری، اعلان‌های مربوط به شهر و دسترسی به اسناد و مدارک اداری را برای شهروندان خود فراهم کرده‌اند.

۵-شهر بارسلونا در اسپانیا

• با نصب سنسورهایی در سطح شهر میزان آلودگی هوا و آلودگی صوتی را اندازه گیری می‌کنند.
• در فضاهای عمومی، اینترنت رایگان در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد.
• در این شهر، از فناوری پارکینگ هوشمند استفاده می‌شود که به شهروندان امکان دسترسی به پارکینگ‌های خالی و رزرو جای پارک را می‌دهد.
• با استفاده از سیستم هوشمند آبیاری و گذاشتن سنسورهای هوشمند در سطح زمین، میزان آبیاری فضاهای سبز عمومی، با میزان بارش باران و ظرفیت منابع آب هماهنگ می‌شود.

۶-شهر دبی در امارات

دبی، یکی از شهرهای پیشرو در زمینه هوشمندسازی در خاورمیانه است. این شهر با ارائه خدماتی مدرن و الکترونیک توانسته به عنوان یکی از شهرهای هوشمند جهان شناخته شود. خدماتی مثل:

• تبدیل گواهینامه‌های کاغذی به گواهینامه هوشمند و کاهش مصرف کاغذ.
• دسترسی به خدمات شهری و انجام کارهای اداری از طریق اپلیکیشن DubaiNow.
• کاهش تصادفات با بررسی میزان خستگی و هوشیاری رانندگان با هوش مصنوعی، در وسایل حمل و نقل عمومی.

ایران و شهر هوشمند

ایران هم در سال‌های گذشته وارد مراحل جدیدی برای اجرای خدمات شهر هوشمند شده است و شهرداری تهران و مشهد فعالیت‌هایی را در این زمینه شروع کرده‌اند.

سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، با برگزار کردن همایش‌هایی با اسم «تهران هوشمند»، از استارت آپ‌ها، مهندسان، صاحب نظران و ایده پردازان دعوت کرده تا راه حل‌ها و ایده‌های خود را برای هوشمند سازی شهر تهران، ارائه کنند.

اقداماتی مثل:

• اپلیکیشن تهران من
• پیاده سازی نرم افزار دوچرخه سواری
• پیشبرد طرح کاهش پسماند شهری با ظرفیت شهر هوشمند
• اجرای هوشمندسازی تهران بر مبنای نقشه راه
• امضای تفاهم نامه میان سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران با شهرداری بعضی از مناطق تهران
• برگزاری انتخابات تمام الکترونیک شورایاری‌ها
• راه اندازی سامانه جامع معاملات
• توسعه سامانه مدیریت شهری ۱۳۷
• سامانه «تهران بلیت» برای تهیه بلیت‌های اماکن تفریحی و فرهنگی شهرداری تهران
• نقشه آنلاین تهران

نمونه‌هایی از فعالیت‌های هوشمندسازی شهر تهران بوده است.

ایران هم با پیشرفت تکنولوژی‌ها و توسعه 5G مسیر پرسرعتی را تا رسیدن به شهرهای هوشمند طی می‌کند و استارتاپ‌ها و فعالان این حوزه هم کمکی برای رسیدن به این اهداف هستند.

فکر می‌کنید اضافه شدن چه خدمات هوشمندی به شهرها، زندگی را راحت‌تر خواهد کرد؟ نظرات خود را در کامنت‌ها با ما مطرح کنید.