واقعیت مجازی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

تا به حال دلتان خواسته است که در بازی کامپیوتری مورد علاقه‌تان، در فضای طراحی شده در بازی قدم بزنید یا به جای قهرمان اصلی بازی کنید؟ یا تصور کرده‌اید که حضور داشتن در فضای فیلم‌های محبوبتان چقدر می‌تواند هیجان انگیز باشد؟ واقعیت مجازی تکنولوژی‌ای است که با آن می­توانید فضای مجازی را به طور واقعی تجربه کنید!

اما سوال این جاست که واقعیت مجازی چطور کار می‌کند؟ آیا فقط در حوزه‌ی بازی‌ها کاربرد دارد؟ در چه زمینه‌هایی می‌شود از آن استفاده کرد؟ مزایا و معایب واقعیت مجازی چیست؟در این مقاله با ما همراه باشید تا به این سوالات در مورد واقعیت مجازی یا Virtual Reality پاسخ بدهیم.

واقعیت مجازی چیست؟

واقعیت مجازی یا Virtual Reality، تکنولوژی است که با استفاده از آن، با یک هدست وارد یک دنیای غیر واقعی می‌شوید. در این حالت، با وارد شدن به یک فضای سه بعدی و صداگذاری‌های فوق‌العاده، می‌توانید کاملا فضای موردنظرتان را تجربه کنید. مثلا اگر دلتان بخواهد که به جای مرد عنکبوتی باشید، می‌توانید محصول 2019 آن را به وسیله هدست‌های Virtual Reality به صورت واقعیت مجازی تجربه کنید یااگر به فضاهای ترسناک علاقه دارید، می­توانید وارد فضای فیلم‌های Conjuring شوید.

واقعیت مجازی چطور کار می‌کند؟

برای استفاده از این تکنولوژی به یک هدست مخصوص نیاز دارید که می‌توانید آن را با موبایل خود همگام‌سازی کنید یا به وسیله یک کابل HDMI، هدست را به لپ‌تاپ یا تلویزیون وصل کنید.

هدستی که برای واقعیت مجازی استفاده می­شود، وسیله‌ای است که چشم‌ها و گوش‌ها را به طور کامل می‌پوشاند. این هدست‌ روبروی چشم‌هایتان قرار می‌گیرد و با شبیه سازی فضای مجازی به یک حالت سه بُعدی، حس وارد شدن به فضایی را به شما می‌دهند که به شدت واقعی به نظر می‌رسد. در این هدست‌ها دو لنز فوکس خودکار هم به کار رفته است که فضا را بر اساس حرکت و موقعیت چشم‌ها، تنظیم می‌کنند.

نکته‌ی بعدی در مورد کارکرد هدست‌های واقعیت مجازی، صدا است. جلوه‌های صوتی اگر به واقعیت نزدیک باشند و به درستی با تصاویر گرافیکی ترکیب شده باشند، می‌توانند تجربه‌ فوق‌العاده‌‌‌ای برای کاربران بسازند.

واقعیت مجازی چه کاربردهایی دارد؟

افراد زیادی تصور می‌کنند که تنها کاربرد واقعیت مجازی در «بازی» است اما این طور نیست. این تکنولوژی در حوزه‌های آموزش، توریسم، سلامت روان، صنعت مُد، آموزش پزشکی، تبلیغات و… کاربردهای جالبی دارد که باهم میبینیم.

واقعیت مجازی و آموزش

استفاده از واقعیت مجازی در مدارس و در زمینه آموزش، کاربرد زیادی دارد:

• اردوهای مجازی به موزه‌ها و اماکن تاریخی
• تماشای منظومه‌ی شمسی
• بازسازی یک دوره تاریخی
• تماشای حیوانات منقرض شده
• برنامه‌هایی مثل Tilt Brush که امکان آموزش طراحی به صورت سه بعدی را برای درس‌های شاخه هنر دارد

یکی از کاربردهای مهم واقعیت مجازی در زمینه آموزش، آموزش به کودکان اوتیسم است. واقعیت مجازی به این کودکان کمک می‌کند تا راحت‌تر آموزش‌ها و مهارت‌های اجتماعی را یاد بگیرند. شرکت فناوری«Floreo» با استفاده از امکان واقعیت مجازی، سناریوهایی را طراحی کرده است که به وسیله‌ی آن کودکان اوتیسم می‌توانند مهارت‌هایی مثل اشاره کردن، برقراری رابطه چشمی و ایجاد ارتباط اجتماعی را یاد بگیرند.

واقعیت مجازی و سلامت روان

واقعیت مجازی در بخش سلامت روان می‌تواند در درمان اختلالاتی مثل:

• استرس بعد از حادثه(PTSD)
• اضطراب
• افسردگی
• فوبیا

تاثیرگذار باشد.

مثلا در اختلال اضطراب بعد از حادثه، فناوری VR با طراحی موقعیتی مشابه با سانحه پیش آمده برای بیمار، او را به طور مجازی در موقعیت آسیب‌زا قرار داده و به او فرصت واکنش مناسب را می‌دهد.

بعضی بیماران که دچار اختلال اضطراب بودند، مدیتیشن به وسیله VR را راه مناسبی برای کنترل اضطراب خود می‌دانند و یا بیمارانی که دچار فوبیا هستند، با VR میتوانند در محیطی ایمن، با ترس‌های خود رو به رو شده و درمان شوند.

واقعیت مجازی و صنعت مُد

یکی از کاربردهای کمتر شناخته شده‌ی واقعیت مجازی در صنعت مُد است. VR به شرکت‌هایی که در صنعت مُد فعال هستند این امکان را می‌دهد تا:

• مشتریان پوشاک بدون پوشیدن لباس‌ها، به وسیله VR آن لباس را امتحان کنند.
• بینندگان فشن شوها بتوانند لباس‌ها را در تمام ابعاد نگاه کنند.

تکنولوژی دیگری که در این زمینه کاربرد دارد، تکنولوژی به اسم AR است که واقعیت را با فضای مجازی ترکیب می‌کند. تکنولوژی AR هم مانند تکنولوژی VR در صنعت مد و فشن کاربرد زیادی دارد که در آینده بیشتر به آن می‌پردازیم.

واقعیت مجازی و آموزش پزشکی

خیلی از دانشجویان پزشکی و دندان پزشکی برای یادگیری قسمت عملی درس ها با مشکل روبه رو هستند، چون استفاده از بیماران واقعی برای یادگیری عملی ممکن است به آنها صدمه بزند. اینجاVR، با شبیه سازی بیماران و عمل‌های جراحی، کمک بزرگی به دانشجویان پزشکی و دندان پزشکی می‌کند و باعث می­شود:

• ریسک در درمان بیماران کاهش پیدا می‌کند
• کیفیت آموزش بیشتر می‌شود
• دانشجویان مهارت‌های لازم برای درمان بیمارن در دنیای واقعی را به طور دقیق و کامل کسب می‌کنند.

واقعیت مجازی و صنعت توریسم

واقعیت مجازی از راه شناساندن دقیقِ مقصد به مشتریان، به صنعت توریسم کمک می‌کند. در این حالت، مشتریان می‌توانند تجربه ای از بودن در مقصد سفر را در هدست‌های VR تماشا کنند تا راحت‌تر برای انتخاب مقصد تصمیم بگیرند.

یکی دیگر از کاربردهای VR در صنعت توریسم این است که افرادی که در شرایطی مثل پاندمی هستند یا به هردلیل دیگری امکان سفر برای آن‌ها فراهم نیست، می‌توانند به وسیله VR تجربه‌ای نزدیک به سفر به اماکن توریستی را داشته باشند. مثلا شهری را به عنوان مقصد انتخاب کنند و با هدست‌های VR در اماکن توریستی آن شهر قدم بزنند و تجربه‌ای مشابه سفر داشته باشند.

مزایای واقعیت مجازی

• کمک به تصمیم‌گیری بهتر: هدست‌های واقعیت مجازی می‌توانند با طراحی باکیفیت خود، سطح تجربه‌ی کاربر را در خیلی از زمینه‌ها بالاتر ببرند. مثلا در خرید وسایل منزل به وسیله هدستVR، کاربر آن را در خانه‌ی خود می بیند یا در خرید لباس، بدون نیاز به پوشیدن لباس، آن را امتحان می کند.
• یادگیری بهتر در دانش آموزان: استفاده از این تکنولوژی در بخش آموزش، توانسته با ساختن یک تجربه نزدیک به واقعیت برای دانش‌آموزان، میزان انگیزه و علاقه آن‌ها به درس را زیاد کند. مثلا تجربه‌ی مشاهده جنگ‌های جهانی با هدست‌های واقعیت مجازی می‌تواند باعث یادگیری بهتری نسبت به مطالعه متن‌های آموزشی مربوط به این دوره شود.
• کمک به حافظه: محتواهای تصویری راحت‌تر به خاطر سپرده می‌شوند و به یاد آوردن آن ها هم سریع تر اتفاق می افتد. به همین دلیل محتوا با VR راحت‌تر در ذهن ثبت می‌شود.

مشکلات تکنولوژی واقعیت مجازی

• ممکن است اعتیادآور باشد: استفاده از VR در درازمدت می‌تواند برای دانش‌آموزان یا گیمرها اعتیادآور باشد. این بیشترین دلیل برای افرادی است که می‌خواهند هدست VR خود را بفروشند، به همین دلیل توصیه می‌کنیم اگر از این تکنولوژی استفاده می‌کنید، زمان مشخصی را برای آن تعیین کنید تا به آن اعتیاد پیدا نکنید.
• تعاملی وجود ندارد: زمانی که شما از هدست‌های VR استفاده می‌کنید، امکان تعامل با محیط اطراف خود را از دست می‌دهید. مثلا اگر به عنوان یک دانش آموز در کلاس درس از هدست واقعیت مجازی استفاده کنید، امکان تعامل با دیگر دانش آموزان و پرسش و پاسخ برای شما فراهم نیست.
• هزینه‌ی آن بالا است: هدست‌های VR به دلیل تکنولوژی به کار رفته در آن‌ها قیمت بالایی دارند و همین موضوع باعث می‌شود تا همه توانایی خرید آن را نداشته باشند.

واقعیت مجازی در آینده

فعلا صنعت VR در ایران، در ابتدای راه خود قرار دارد و قیمت بالای دستگاه‌های مجازی باعث شده که این فناوری امکان ظهور و گسترش واقعی خود را در زمینه‌های مختلف پیدا نکند. اما پیش بینی می‌شود که لنزهای به کار رفته در هدست‌های VR در سال‌های آینده پیشرفت بیشتری داشته باشند و تصاویر آن هرچه بیشتر به واقعیت نزدیک شود.

پیش‌بینی دیگر این است که هدست‌ها راه خود را بیشتر به عرصه تبلیغات آنلاین باز کنند و نقش مهمی در زمینه دیجیتال مارکتینگ و فروش محصولات داشته باشند. باید بیشتر منتظر بود تا دید فناوری VR چگونه می‌خواهد ما را در آینده باز هم شگفت زده کند!

آیا تجربه استفاده از هدست‌های VR را داشته‌اید؟ فکر می‌کنید در چه زمینه‌هایی می­شود از این تکنولوژی استفاده کرد؟